2020·11·20
HAUR ETA NERABEEN ESKUBIDEEN NAZIOARTEKO EGUNEAN ALDARRIKATZEN DUGU:
Covid-19ak sortutako krisiak gizarte-dinamikak errotik eraldatzea ekarri du, gure eguneroko bizimoduaren formak eta praktikak aldatu egin dituelarik: konfinamenduak ezarri ditu, maite ditugun pertsonen urruntzeak ekarri ditu eta hilabete batzuen buruan egoera zein izango den ez jakitearen ziurgabetasunak markatutako bizi-horizontera egokitu behar izan dugu. Nerabeen kasuan, bere bizitzako esparruak, hezkuntzatik hasi eta aisialdi eta soziabilitate parktikak birmoldatu arterainokoa izan da. Aste gutxi batzuetan, milioika haurren eta nerabeen bizitzak izugarri aldatu dira, Coronavirusaren epidemia geldiaraztea helburu duen neurriak hartu behar izan direlako. Itxialdian, aldatu egin behar izan zituzte beren errutinak, ikasteko moduak eta bitartekoak; galdu egin zituzten aire zabalean jolasteko espazioak eta beren lagunekin eta gertuko pertsonekin harreman zuzena izatea. Eta agintariek hartutako erabakietan, azkenak izan ziren kalera ateratzen.
Babeserako, oinarrizko zerbitzuetarako edo elikadurarako sarbideetarako aukerak, bai eta horien parte-hartzea sustatzeko aukerak ere galtzeko mehatxupean daude beren eskubideen urraketak areagotzeko arriskuarekin. Era berean, familiek zailtasun ekonomikoak, sozialak eta emozionalak dituzte, eta berehalako ekintzak behar dituzte haurren eta nerabeen garapen osoan eragina izan dezaketen ondorio negatiboak eta kaltegarriak murrizteko.
Haur eta nerabeeen eskubideak galtzeko eta arriskua izateko honako arlo hauetan ematen da:
- Pobrezia: Jarduera ekonomikoak etetearekin eta enplegua nabarmen murriztearekin zailtasun ekonomikoen ondorioz, familia horien oinarrizko premiak asetzeko zailtasuna areagotzen ari dira.
- Babesa: Familia-egituren ezegonkortasunak, presioa handitzeak, estresak eta segurtasunik ezak areagotu egiten dute etxeko indarkeria eta abusua (sexuala) gertatzeko probabilitatea. Jazarpen zibernetikoa jasateko arriskua ere handitzen ari da, haurrek eta nerabeek denbora gehiago ematen dutelako Interneten.
- Hezkuntza: Eskola-itxierek eta urrutiko eskolatzeak (formatu digitalean) ikaskuntza-prozesua aldatzea dakarte, eta haur eta nerabe guztiek ezin dute laguntza bera jaso formatu berri horretan eguneroko zereginak egiteko.
- Parte-hartzea: Haurrek eta nerabeek parte hartzeko eta esku hartzeko aukerak nabarmen murrizten dira, eta informazio gutxi dago haientzat lagunkoiak diren formatuetan.
- Aisialdia eta osasuna: Askatasunez jolasteko gaitasuna mugatua da; haurrek eta nerabeek ez dute ikaskideengana eta ohiko elkar harremanetara iristeko aukerarik. Horrek haien osasun fisiko eta mentala kaltetu dezake.
- Laguntza eta familia bateragarri egitea ( kontziliazioa): Haurren zaintza-zerbitzuak itxita daude eta familiaz kanpoko sareak ez dira modu egonkorrean funtzionatzen ari. Egoera bereziki zaila da gurasoek edo zaintzaileek osasun-sektorean edo larrialdi-zerbitzuetan lan egiten duten familientzat.
- Diskriminazioa: Hezkuntza-laguntza eta laguntza-aukeretarako sarbidea ez dago denentzat bermatuta. Integrazioa ere zailagoa da. Faktore estresagarri ugarik eragindako haurrak, nerabeak eta familiak bereziki kaltetzen dira.
Pandemia egongo den arren, tokiko gobernuek beren betebeharrak mantentzen dituzte Haurren eta Nerabeen Eskubideei buruzko Konbentzioak ezarpenean dionaren arabera, beraz, aldi horretan, garrantzitsua da haurrak, nerabeak eta haien familiak ahalik eta gehien babestea.